کدام چیزنواست؟ طالبان از زمان بازپس گیری قدرت در سال 2021، به عنوان بخشی از یک سلسله اقدامات فزاینده برای اعمال محافظه کاری مبتدعانه این گروه، دستور داده اند تا گسترده ترین مصادره حقوق زنان را انجام دهند. دختران و زنان در حال از دست دادن دسترسی به آموزش، اشتغال و فضاهای عمومی و همچنین دیگرآزادی های اولیه هستند.

چرااین اتفاق افتاد؟ به نظر می رسد که هبت الله آخوندزاده، رهبر طالبان، از روی اعتقاد شخصی بر این اقدامات پافشاری می کند و اقتدار خود را بر جنبش و کشورابراز مینماید. با وجود واکنش های موجه وحشتناک از سراسر جهان، نه دیدگاه ایدئولوژیک و نه تلاش او برای قدرت در کوتاه مدت تغییر نخواهد کرد.

چرااین مهم است؟ محدودیت های جدید به آزادی زنان ضربه سختی وارد کرده است. آنها همچنین مانع ارائه کمک های نجات زندگی می شوند و بزرگترین عملیات کمک رسانی در جهان را مختل می کنند، حتی با وجود اینکه نیمی از جمعیت از گرسنگی شدید رنج می برند. انزوای رژیم ناشناخته تلاش‌های بشردوستانه و توسعه را تضعیف نموده ،ُ ممکن است منجر به کاهش شدید کمک ها شود.

آنچه بایدانجام شود؟ هیچ گزینه خوبی برای حمایت از حقوق زنان و دختران و کمک به میلیون ها نفری که تحت حکومت طالبان رنج می برند وجود ندارد. امدادگران باید در زمانی که نمی توانند از اصول بشردوستانه حمایت کنند، مکث کرده و دوباره تنظیم کنند. کمک‌ کنندگان باید درخواست‌های بشردوستانه را تأمین مالی نموده وسعی کنند فضا را برای آژانس‌های توسعه ایجاد کنند و به فاجعه اقتصادی-اجتماعی کشور رسیدگی نمایند.

پس از بازگشت به قدگارت در سال 2021، طالبان یکی ازارتجاعی ترین دولت‌های جهان را به‌ویژه در رابطه با حقوق زنان روی کار آورد. رژیم جدید در کابل در هفته های پایانی سال 2022 قوانین سخت گیرانه تری را بر زنان تحمیل کرد، با یک جفت احکام سنگین که زنان را از تحصیل در دانشگاه ها و کار در سازمان های غیردولتی منع می کرد. در پاسخ، بسیاری از سازمان‌های کمک‌رسانی فعالیت‌های خود را متوقف کردند و ترس از بدبختی بیشتر را برانگیخت زیرا کمک‌کنندگان غربی وحشت‌زده تهدید به قطع کمک‌ها و تحمیل انزوای بیشتر بر اقتصاد تحت محاصره افغانستان کردند. کاهش تنش بین طالبان و جهان خارج به منظور جلوگیری از مارپیچ رو به پایین که مصائب افغان‌ها را تشدید می‌کند، حیاتی است. کمک کنندگان به طور موجه ناامید شده اند، اما آنها باید بر روی آرزوها و رفاه افغان ها تمرکز کنند. آن‌ها باید درخواست‌های بشردوستانه را تأمین مالی نموده، به آژانس‌های کمک‌رسان کمک کنند تا اصول خود را حفظ نمایند، گام‌هایی برای رسیدگی به مشکلات عمیق‌تر ناشی از فاجعه اجتماعی-اقتصادی کشور بردارند و تلاش‌ها برای تغییر اجتماعی را به پروژه‌های بلندمدت هدایت کنند.

احکام دسامبر 2022 در مورد تحصیلات عالی و استخدام زنان در سازمان های غیردولتی حتی برخی از مقامات طالبان را که مات و مبهوت از دستورات سختی که از آنها خواسته شده بود، حیرت زده کرد و از روسای خود خواستند در این مورد تجدید نظر کنند. دانش آموزان از کلاس های درس خارج شدند و معترضان در خیابان ها شعار می دادند، اما نیروهای طالبان همه مخالفان را سرکوب کردند. هیئت های بلندپایه سازمان ملل و گروه های امدادی با رهبران طالبان دیدار کردند تا نگرانی های خود را مطرح کنند. با این وجود، رهبری طالبان به خط سخت خود پایبند بود. شایعه شده است که در حال برنامه ریزی برای محدودیت های شدیدتر در آینده است.

عقب انداختن حقوق زنان و دختران نیمی از جمعیت را سرکوب می‌کند و در عین حال تلاش‌های دیگر طالبان برای بهبود اقتصادی پس از جنگ راتخریب می‌کند. فرمان های تاریک اندیشانه از رهبر یا امیر طالبان، هبت الله آخوندزاده، که خود را در قندهار پنهان نموده، صادر می شود. تا جایی که بتوان احکام او را درک کرد، به نظر می‌رسد که او در کنار جاه‌طلبی‌های خود برای کنترل رژیم و کشور، به دنبال دیدگاهی استوارانه از پاکی وتقوااست. اگر یک دین‌سالار بخواهد کشورش را به فقر و جهل بکشاند، متأسفانه دنیا نمی‌تواند کاری انجام دهد تا او را متوقف کند- حداقل، نه بدون تحریک چرخه‌ای دیگر از خشونت. زمزمه های مقامات غربی در مورد حمایت از یک جنگ داخلی خطرناک و غیرعملی است. در آینده ای قابل پیش بینی، سرنوشت افغانستان در دستان طالبان باقی خواهد ماند.

برخی از بازیگران خارجی که از رفتار طالبان شوکه شده اند، در حال تجدید نظر در نقش خود در کشور هستند. تعامل با رژیم قبلاً محدود بود، زیرا اکثر سفارت‌خانه‌های غربی با تسلط طالبانُ در اوگست 2021 بسته شدند. تقریباً تمام کمک‌های توسعه در همان زمان به حالت تعلیق درآمد. اما آخرین فرمان‌های طالبان اکنون همکاری برای کمک به افغان‌ها را برای برآوردن اساسی‌ترین نیازهایشان به خطر می‌اندازد. برخی از آژانس‌های امدادی در حالیکه در حال مذاکره با طالبان برای دریافت مجوزهای محدود برای کارگران زن خود و کسب مجوز برای از سرگیری کار در صحت، تغذیه، آموزش و سایر برنامه‌ها بودند، عملیات خود را متوقف کردند. اما تعداد زیادی از فعالیت های نجات جان، به طور رسمی غیرقانونی است. این نه تنها چالش‌های آشکاری را برای اصول بشردوستانه ایجاد می‌کند، بلکه موانع عملی را برای عملیاتی ایجاد می‌کند که مستلزم دسترسی کارکنان زن به زنان و دختران است.

موانع عملیاتی که مستلزم دسترسی کارکنان زن به زنان و دختران است، به ویژه در مناطق روستایی محافظه کار.

در حالی که انزجار بین‌المللی از سیاست‌های طالبان قابل درک است، اما واکنش سرمایه‌های غربی علیه آنها می‌تواند به همان اندازه برای افغان‌ها- به‌ویژه زنان، که به طور نامتناسبی تحت تأثیر این بحران قرار گرفته‌اند، مضر باشد. دو سوم جمعیت، یا 28 میلیون نفر، در سال 2023 به کمک های بشردوستانه نیاز خواهند داشت.

واکنش های زانویی، مانند کاهش بودجه کمک ها، تمدید تحریم ها و اعمال مجازات های دیگر، اثرات مخربی بر افغان های عادی خواهد داشت. اهداکنندگان بهتر می توانند از طریق:

• تامین مالی درخواست های بشردوستانه. درخواست بشردوستانه 2023 سازمان ملل برای افغانستان با 4.6 میلیارد دلار، بزرگترین درخواست در تاریخ، در هر نقطه از جهان است. اهداکنندگان باید به مقیاس وسیع نیازهای انسانی پاسخ دهند.
• حمایت از کمک رسانی اصولی. اهداکنندگان باید به آژانس‌های کمکی که تأمین مالی آن‌ها را تأمین می‌کنند، انعطاف‌پذیری و حمایت از انتخاب‌های سختی که کارکنان آن‌ها در این زمینه باید در صورت مواجهه با مداخله طالبان انجام دهند – و توقف کمک، در صورت لزوم، بدهند.
• تمرکز بر تغییرات اجتماعی بلندمدت. انقیاد زنان توسط طالبان نباید باعث تحریک انتقام‌جویی‌های بین‌المللی شود که رنج آنها را تشدید کند. در عوض، اهداکنندگان باید راهبردهایی را با هدف تقویت جامعه فراگیرتر و بازتر در دراز مدت اتخاذ کنند.
• رسیدگی به علل فاجعه. شهرت افتضاح طالبان گزینه‌ها را محدود می‌کند، اما اگر آنها مایل به برقراری ثبات در افغانستان هستند، کمک‌کنندگان باید به کار بر روی بازسازی بانک مرکزی، شبکه‌های برق، سیستم‌های آبیاری و سایر کالاهای عمومی ضروری ادامه دهند. 

در حال حاضر، سیاست غرب در جهت مخالف است. بعید به نظر می رسد که کمک کنندگان به دلیل بحران های دیگر حواسشان را پرت کرده و از مواجهه با اتهامات حمایت از طالبان، پاسخی سخاوتمندانه به درخواست سازمان ملل بدهند و حتی اشتهای کمتری برای ارائه کمک های توسعه ای دارند. تقصیر این واقعیت مستقیماً بر دوش طالبان است. با این حال، دولت‌های غربی تا حدودی مسئولیت این بحران را به اشتراک می‌گذارند: زیرساخت‌های کشور به دلیل دهه‌ها جنگی که در آن شرکت داشتند شکسته است. محصولات کشاورزان تا حدودی به دلیل تغییرات اقلیمی که به طور نامتناسبی توسط غرب ایجاد می شود، از بین می روند. و برخی از ناکارآمدی های اقتصاد افغانستان ناشی از انزوای غرب و مصادره دارایی های دولت افغانستان است که در خارج از کشور سپرده شده است. از این سوال که چه کسی این بحران را به وجود آورده است که بگذریم، زنان، اقلیت ها و فقرا بدترین عواقب آن را متحمل می شوند. خروج از افغانستان به نام حقوق زنان در حالی که چنین اقدامی وضعیت آنها را بدتر می کند یک تناقض است. اصولی ترین پاسخ به رفتار وحشتناک طالبان، یافتن راه هایی برای کاهش آسیب های وارد شده بر آن گروه های آسیب پذیر خواهد بود.

کابل/بروکسل، 23 فبریوری 2023