پیروزی دیپلماسی هسته ای

گروه بین المللی بحران از توافق بدست آمده میان ایران و گروه 5+1 استقبال می کند. برنامه جامع اقدام مشترک اطمینان لازم در مورد صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران را بر اساس حقوق و وظایف این کشور، تحت معاهده عدم اشاعه تسلیحات هسته ای را فراهم می کند و تحریم هایی را که بر علیه ایران وضع شده بود را بعقب بر می گرداند. از این رو می توان این توافق را -- که گروه بحران سال ها در فراهم کردن زمینه و دستیابی به آن کوشیده بود -- یک راه کار دیپلماتیک منصفانه برای حل یکی از پیچیده ترین بحران های امنیتی جهان بشمار آورد.

حفظ روند مثبتی که در این مذاکرات ایجاد شده برای اجرایی کردن آن به نحوه احسن ضروری است. از همین رو لازم است که دو طرف با دقت و حسن نیت، تعهدات خود تحت این توافق را عملی سازند و از اقدامات تحریک آمیز – خصوصا ادعای پیروزی به هزینه طرف مقابل – که می تواند منجر به اقدامات تلافی جویانه و یا شانه خالی کردن از بار تعهدات شود، اجتناب کنند.

در این مرحله از گفتگوهای چندجانبه توجه به فضای سیاست داخلی کشور ها معطوف خواهد شد. هر گونه تلاش برای تغییر و مذاکره مجدد درباره این توافق آن را به شکست خواهد کشاند. تجربه سیزده سال بحران هسته ای و دوره های متعدد مذاکرات بر سر این موضوع ثابت می کند که توافقی شایسته تر از آن چه به دست آمده، در دسترس نیست و تنها جایگزین تصدیق این دستاورد، بازآفرینی بحران و بازگشت به چرخه تقابلی است که می تواند از کنترل خارج شود. از همین رو ما از مجلس شورای اسلامی و کنگره ایالات متحده آمریکا تقاضا می کنیم که در اسرع وقت این توافق را بازبینی و تایید نمایند و از شورای امنیت سازمان ملل می خواهیم که آن را توشیح کند.

برنامه جامع اقدام مشترک مانند تمام توافق های مشابه در زمینه خلع سلاح، به تهدیدی محدود ولی بالقوه خطرناک می پردازد. بی شک این توافق تمام مشکلات منطقه را حل نخواهد کرد. نه به جنگ نیابتی میان ایران و برخی از کشورهای همسایه اش می پردازد و نه به دیگر مسائلی که روابط ایران و غرب را تیره کرده است. حتی امکان اینکه این توافق، که در پایتخت های منطقه تفسیر بر اوج گرفتتن ستاره اقبال ایران می شود، در کوتاه مدت برخی از چالش های منطقه را عمیق تر نماید وجود دارد. با وجود شایستگی اش، این دستآورد تحسن برانگیز کامل نخواهد بود مگر اینکه منجر شود تمام بازیگران اصلی منطقه ای و فرا منطقه ای در جهت کاهش تنش ها مساعی نمایند و به سوی دستیابی به یک ساختار امنیتی فراگیر گام بردارند.

نیل به چنین هدفی و زدودن خصومت های ریشه دار در منطقه و بین ایران و غرب ممکن است از دستیابی به توافق هسته ای هم دشوار تر باشد. اما درس دو سال مذاکرات فشرده و دشوار هسته ای، این است که حتی پیچیده ترین چالش های بین المللی را هم می توان با دیپلماسی اصولی، پایا و شکیبا حل نمود.

وین / بروکسل