Een behoedzame eerste stap naar pacificatie in Soedan
Een behoedzame eerste stap naar pacificatie in Soedan
Sudan’s Calamitous Civil War: A Chance to Draw Back from the Abyss
Sudan’s Calamitous Civil War: A Chance to Draw Back from the Abyss
Op-Ed / Africa 3 minutes

Een behoedzame eerste stap naar pacificatie in Soedan

Na maanden van politiek getrek en gesleur in New York heeft de Veiligheidsraad van de VN eindelijk de levensnoodzakelijke resolutie gestemd om een vredesmacht naar Darfur te sturen. Die resolutie liet verschrikkelijk lang op zich wachten. Maar als een eerste stap om een van de smerigste crisissen van de moderne tijden aan te pakken is ze zeer welkom. In de brutale campagne van de Soedanese regering tegen de rebellen vielen er al 200.000 doden en zijn twee miljoen mensen op de vlucht. Het einde van de tragedie is echter nog ver weg. Het zal nog lang duren voor de Darfurezen ook nog maar kunnen denken aan het opbouwen van een nieuw leven.

Na twaalf grotendeels nutteloze VN-resoluties over Darfur in de laatste drie jaar, is deze laatste poging er eentje met een aantal opvallend sterke punten. De finale resolutie werd fel afgezwakt om alle leden van de Veiligheidsraad aan boord te houden, maar de definitieve tekst werd unaniem goedgekeurd, waardoor het gewicht ervan veel groter werd dan de vorige oproep voor een grotere en hardere vredesmissie, daterend uit augustus 2006. De internationale gemeenschap heeft eindelijk zijn collectieve verantwoordelijkheid aanvaard om een oplossing te vinden voor het conflict in Darfur. Dat alleen al is geen kleine prestatie.

De nieuwe resolutie geeft de hybride troepenmacht van de VN en de Afrikaanse Unie een redelijk sterk mandaat voor de bescherming van burgers, en in tegenstelling tot de vorige missie kan de Afrikaanse Unie gebruikmaken van de administratieve eenheden en de bevelstructuren van de VN. Maar dit is enkel hoe het mandaat er op papier uitziet. Alles zal afhangen van hoe de nieuwe hybride macht het mandaat interpreteert en op het terrein implementeert.

De Soedanese regering heeft de resolutie aanvaard, maar er is een moeilijke geschiedenis aan voorafgegaan, waarbij ze de VN geen toegang gaven tot Darfur. Zowel operationeel als politiek wordt het een hele uitdaging om een robuuste vredesmissie op de sporen te zetten. De resolutie bevat wel degelijk 'Chapter VII'-maatregelen, die de nieuwe UN-AU-troepenmacht mandateren om "noodzakelijke acties" te ondernemen om burgers te beschermen, maar ze gaat gepaard met geografische beperkingen die Kartoem gemakkelijk kan uitbuiten.

Volgens het tijdspad van de nieuwe missie moet de troepenmacht ontplooid én operationeel zijn tegen het einde van het jaar. Hoewel het lovenswaardig is om strikte deadlines op te leggen - wat van een zeer noodzakelijk gevoel van urgentie bij de VN getuigt - weten we van vorige vredesmissies hoe moeilijk het is om die deadlines ook te halen. Waarschijnlijk is ze zelfs onmogelijk.

De prijs van unanimiteit in de Veiligheidsraad was een compromis op verschillende niveaus. Ten eerste zal de hybride troepenmacht niet de toelating krijgen om illegale wapens in beslag te nemen. Ze kunnen ze enkel monitoren, en dat is een aanzienlijke verzwakking van eerdere versies van de resolutie. Dit is een ongelukkige situatie, vooral gezien de steeds ruimere verspreiding van gewapende groeperingen in Darfur. Ten tweede voorziet de nieuwe resolutie geen consequenties als de eisen niet worden ingewilligd. Er wordt geen gewag gemaakt van welke sanctie dan ook voor het geval Kartoem geen gehoor geeft aan de duidelijke eisen van de internationale gemeenschap.

Waarschijnlijk het grootste gebrek van de resolutie is dat ze, net zoals de vorige in het recente verleden, gebaseerd is op de Darfur Peace Agreement, het ondertussen grotendeels doodgebloede akkoord dat in mei 2006 werd ondertekend door de regering en slechts een groep van rebellen in Abuja. Deze overeenkomst moet opnieuw worden onderhandeld om alle strijdende partijen mee aan boord te hijsen en om de veranderde situatie op het terrein in rekening te brengen.

Een herwerkte vredesovereenkomst moet een onderdeel vormen van een overkoepelende internationale aanpak. Duurzame vrede kan enkel bereikt worden wanneer de politieke oplossing rekening houdt met het fundamentele machtsevenwicht tussen het centrum en de periferie, dat aan de basis ligt van zowat alle conflicten in Soedan. Meer specifiek kan Darfur niet opgelost worden zonder de ondertussen bijzonder breekbare Comprehensive Peace Agreement uit 2005 te herlanceren. Dat akkoord betekende het einde van twintig jaar burgeroorlog tussen het noorden en het zuiden van Soedan, die ongeveer twee miljoen levens heeft gekost.

De belangrijkste boodschap aan Darfur is dat de Soedanese regering en de verschillende rebellerende groeperingen zich moeten engageren voor een politieke oplossing en daar ook naar handelen. De nieuwe resolutie over Darfur is zeer welkom als eerste stap, maar de trieste realiteit is dat de weg naar vrede in Soedan nog een heel eind voorbij de horizon ligt.

Subscribe to Crisis Group’s Email Updates

Receive the best source of conflict analysis right in your inbox.