ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ ၂၀၁၁ မတ္လတြင္ အာဏာ ရယူၿပီးခ်ိန္မွစ၍ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ သိသိသာသာ လ်င္ျမန္စြာ လႈပ္ရွားခဲ့သည္။ သမၼတသည္ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကို လက္ကမ္းျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အေရအတြက္မ်ားမ်ား လႊတ္ေပးျခင္း၊ မီဒီယာ ဆင္ဆာတည္းျဖတ္မႈကို ေျဖေလ်ာ့ေပးျခင္း၊ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္ျပဳသည့္ ဥပေဒသစ္ကို လက္မွတ္ထိုး ထုတ္ျပန္ျခင္း တို႕ကို ဆက္တုိက္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈ sanctions ခ်မွတ္ေသာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား က အဓိက ရည္ရြယ္ သတ္မွတ္ထားေသာ စည္းကမ္းမ်ား ျဖစ္သည့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား လြတ္ေျမာက္ေရး၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၏ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္သို႕ ျပန္လည္ ဝင္ေရာက္ရန္ အေျခအေနမ်ား ဖန္တီး ျဖစ္ေပၚေရး စေသာ ကိစၥမ်ားမွာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ ၏ ဒီဇင္ဘာ လဆန္း  ခရီးစဥ္ မတိုင္မီ၌ပင္ လိုလားသည့္ အတိုင္း ျပည့္မီမည့္ လကၡဏာမ်ား ေကာင္းစြာ ေပၚလြင္ေနသည္။ ယခု ေနာက္ဆံုး သိသာ ထင္းရွားေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ ကလည္း ႏိုင္ငံ၏ အႀကီးမားဆံုး စိန္ေခၚမႈ ျဖစ္သည့္ အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ား အၾကား ႏွစ္ ၆၀ ၾကာ ျပည္တြင္းစစ္ ျပႆနာကိုပါ ေျဖရွင္း ႏိုင္ေတာ့မည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ေပးလွ်က္ ရွိသည္။

မၾကာေသးမီက အဆိုပါ တိုင္းရင္းသား ျပႆနာ အေနအထားသည္ အေျခအေန ေကာင္းပံု မရခဲ့ပါ။ လက္ရွိ ႏွစ္မ်ား အတြင္း အရပ္ဘက္ အစိုးရသစ္ အတြက္ ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ တပ္မေတာ္ အစိုးရေဟာင္းသည္ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားႏွင့္ ဖြာလန္က်ဲၿပီးသား ဆက္ဆံေရးကို ပိုမို ဆိုးဝါးေစခဲ့သည္။ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ား၏ လက္နက္ကိုင္ တပ္မ်ားကို တပ္မေတာ္၏ ကြပ္ကဲမႈ ေအာက္သို႕ သြတ္သြင္းမည့္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ အစီအစဥ္သစ္ကို ခ်မွတ္ရန္ ႀကိဳးစားမႈေၾကာင့္ ရွိရင္းစြဲ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲမႈမ်ား ပ်က္ျပား သြားခဲ့သည္။ တိုင္းရင္းသားတို႕၏ ကာလရွည္ၾကာ ႏိုင္ငံေရး မေက်လည္မႈမ်ားကို လံုျခံဳေရး ျပႆနာအျဖစ္ သံုးသပ္ၿပီး၊ အရွိန္ျမွင့္ တိုက္ခိုက္ျခင္းေၾကာင့္ အဓိက ေျဖရွင္းရမည့္ ကိစၥမ်ားျဖစ္ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ ေဖာ္ေဆာင္ေရး၊ သာတူညီမွ်မႈ ျမွင့္တင္ေရး၊ လူ႕အခြင့္အေရး ညွင္းပန္းမႈမ်ား အဆံုးသတ္ေရး၊ စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းမ်ား ျဖည့္ဆည္းေပးေရး၊ သာတူညီမွ် ရင္းျမစ္ မွ်ေဝေရး၊ ေဒသႏၱရ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ခိုင္မာေစေရး စသည္တို႕ကို ေျဖရွင္းရန္မွာ ပိုမို ခက္ခဲခဲ့ပါသည္။  အာဏာရလာေသာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က တိုင္းရင္းသား ကိစၥကို အမ်ိဳးသား ဦးစားေပး အေနျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္ ကတိေပးျခင္း၊ တုိင္းရင္းသား အုပ္စုအားလံုးႏွင့္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ ကမ္းလွမ္းျခင္း၊ ေဆြးေႏြးရန္ အတြက္ အဓိက ႀကိဳတင္ စည္းကမ္း သတ္မွတ္ထားမႈမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ေပးျခင္း တို႕ကို ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ထိုစကားမ်ားျဖင့္ မလံုေလာက္ေၾကာင္း ေတြ႕ျမင္ၾကရၿပီ ျဖစ္သည္။ သို႕ျဖစ္ရာ ယခုအခါ သမၼတ အေနျဖင့္ ၄င္းေျပာသည့္ စကားကို တာဝန္ယူေၾကာင္း သံသယႀကီးသည့္ တိုင္းရင္းသား အသိုင္းအဝိုင္းက ယံုၾကည္ လာေစမည့္ လက္ေတြ႕ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အသစ္ ႀကိဳးပမ္းမႈ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း လိုက္ပါရန္ လိုအပ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရး ရခ်ိန္မွစ၍ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု အကုန္လံုးနီးပါးႏွင့္ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ၁၉၈၈တြင္ အာဏာ သိမ္းခဲ့ေသာ တပ္မေတာ္ အစိုးရသည္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အုပ္စုမ်ားစြာႏွင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈမ်ား လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္းျဖင့္ နယ္စပ္ ေတာင္တန္း ေဒသမ်ားရွိ အႀကီးမားဆံုး စစ္ေရး ၿခိမ္းေျခာက္မႈကို ယာယီ ေျပလည္ေအာင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ၎ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ မ်ားသည္ စစ္ပြဲမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသို႕၊ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡမွ ႏိုင္ငံေရး ျငင္းခုန္မႈသို႕ ေရြ႕ရမည့္ အလွည့္အေျပာင္း တစ္ခု ျဖစ္သင့္ ေသာ္လည္း ထိုသို႕ ျဖစ္လာျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ ထိုသို႕ ျဖစ္လာရမည့္အစား ကတိျပဳထားေသာ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမႈမ်ား လံုးဝ အသက္ဝင္လာျခင္း မရွိသည့္ အေလ်ာက္ ရၿပီးသား သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ပို၍ ေဆြးေျမ႕လာကာ ေရရွည္ ၾကံစည္ထားေသာ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ဆိုင္ရာ အစိုးရ ပံုစံသစ္သို႕ မကူးေျပာင္းမီ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား နယ္ျခားေစာင့္ တပ္ဖြဲ႕သို႕ ပူးေပါင္းလာေအာင္ တပ္မေတာ္ အစိုးရက တျဖည္းျဖည္း ႀကိဳးစား လာခ်ိန္တြင္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲထားမႈ ပ်က္ျပယ္ သြားခဲ့သည္။

မတ္လက အာဏာ လႊဲေျပာင္းယူေသာ အခမ္းအနား အဖြင့္မိန္႕ခြန္းတြင္ သမၼတႀကီးက ေျပာင္းလဲေနေသာ ကမာၻႀကီးႏွင့္ ကိုက္ညီမည့္ က်ယ္ျပန္႕ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အစီအစဥ္ကို ခ်ျပခဲ့သည္။ ဤအစီအစဥ္၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း အျဖစ္ သမၼတႀကီးက တိုင္းရင္းသား ကိစၥ၏ အေရးႀကီးပံုကို အသိအမွတ္ ျပဳခဲ့ၿပီး အမ်ိဳးသား ဦးစားေပး ကိစၥအျဖစ္ ေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ရန္ ကတိျပဳခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ သမၼတႀကီး အာဏာ လႊဲေျပာင္းယူခ်ိန္ ကာလတစ္ဝိုက္ အရွိန္ျမင့္လာေသာ တိုက္ပြဲမ်ားက ၄င္း၏ မိန္႕ခြန္းႏွင့္ ဆန္႕က်င္ဘက္ ျဖစ္ေနၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားကို အရိပ္မိုး ေနခဲ့သည္။ ထို႕အျပင္ ၄င္းတို႕၏ ႏိုင္ငံေရး ကြဲလြဲမႈ မ်ားသည္ ဤတစ္ႀကိမ္တြင္လည္း စစ္မွန္ေသာ အမ်ိဳးသား ဦးစားေပး ကိစၥ ျဖစ္မလာဟု ခံစားၾကရေသာ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား ဘက္မွ ႀကီးမားေသာ သံသယကိုပါ ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။

အဆိုပါ တိုင္းရင္းသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး ဆိုင္ရာ ကနဦး မိန္႕ခြန္း ေျပာၾကားမႈမ်ားသည္ ေမွ်ာ္လင့္ထားေသာ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ အမ်ိဳးအစားကို အားေပးႏိုင္ျခင္း မရွိသည့္ ေနာက္တြင္ သမၼတႀကီးက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အသစ္ ႀကိဳးပမ္းမႈ၏ ေနာက္တြင္ အရွိန္အဟုန္ တည္ေဆာက္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မွန္ကန္စြာ လႈပ္ရွားခဲ့သည္။ ၄င္း၏ အစိုးရ အဖြဲ႕သည္ လက္နက္ကိုင္ အုပ္စု အားလံုးႏွင့္ ဆက္သြယ္ ခဲ့ၾကၿပီး၊ နယ္ျခားေစာင့္ တပ္ဖြဲ႕သို႕ ဝင္ေရာက္ရန္ ေတာင္းဆိုထားမႈ ရုတ္သိမ္းျခင္း အပါအဝင္ ပထမဆံုး အႀကိမ္ ပိုမို ေပ်ာ့ေျပာင္းလာသည့္ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို ကမ္းလွမ္းကာ တိုင္းရင္းသား သေဘာထား ကြဲလြဲမႈမ်ား အေပၚ ႏိုင္ငံေရး ေျပလည္မႈ ရေအာင္ ႀကိဳးစားမည့္ ယခင္ မရွိခဲ့ဘူးေသာ အမ်ိဳးသား ညီလာခံကိုပါ ျပဳလုပ္ရန္ စဥ္းစား လာခဲ့သည္။ ယခု အသစ္ ႀကိဳးပမ္းမႈသည္ အဓိက လက္နက္ကိုင္အုပ္စု အခ်ိဳ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးရန္၊ အျခားအုပ္စုမ်ား အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးရန္ သေဘာတူလာေအာင္ ဆြဲေဆာင္ စည္းရံုးခဲ့ၿပီး လာမည့္ သီတင္းပတ္မ်ား အတြင္း လက္မွတ္ေရးထိုးရန္ ရွိသည့္ သေဘာတူညီခ်က္ မ်ားကိုလည္း ေရးဆြဲလ်က္ ရွိသည္။

အထက္ပါ ေျပာင္းလဲ တိုးတက္မႈမ်ားသည္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ပဋိပကၡ ကာလအတြင္း အေရးပါဆံုး ကာလ မ်ားထဲမွ တစ္ခု အျဖစ္ ထင္ဟပ္ ေနေသာ္လည္း တာရွည္ခံမည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအျဖစ္ အာမခံႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေပ။ တိုင္းရင္းသား တို႕၏ မေက်လည္မႈ အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ နက္ရိႈင္းေနသျဖင့္ တိုင္းျပည္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ ရရွိေရးသည္ လက္နက္ကိုင္ အုပ္စုမ်ားႏွင့္ သေဘာတူညီမႈ ရရွိေရးထက္ ပိုမို အခ်ိန္ယူရမည္။ လက္နက္ကိုင္ လမ္းစဥ္ကို ဆုပ္ကိုင္ ထားမည္လား၊ စြန္႕လႊတ္မည္လား ဆိုသည့္ ကိစၥအတြက္ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူ အားလံုး၏ မေက်လည္မႈမ်ား လိုလား ေတာင့္တမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္ လိုအပ္ေနသည္။ အုပ္စုႀကီး တစ္ခုျဖစ္ေသာ ကခ်င္ လြတ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႕ (KIO)ႏွင့္ အသစ္ ထပ္မံျဖစ္ပြားေသာ တိုက္ပြဲမ်ား၊ ႏွစ္ဖက္စလံုး ေသြးစြန္းေအာင္ ဖန္တီး ခဲ့မႈမ်ားက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီမႈ မွန္သမွ်ကို ပိုမို ခက္ခဲေအာင္ ျပဳလုပ္ေနသည္။ ပိုမို ပြင့္လင္းလာေသာ ႏိုင္ငံေရး စနစ္သစ္သည္ အထက္ပါ ကိစၥရပ္မ်ား ေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္ လုပ္ငန္းေဘာင္ တစ္ခုကို ေပးစြမ္း ႏိုင္ေသာ္လည္း အတိတ္က ညံ့ဖ်င္းမႈမ်ားကို ရိုးသားစြာ လက္ခံ ဆံုးျဖတ္ျခင္းႏွင့္ တိုင္းရင္းသား ေပါင္းစံုအား အဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႕စြာ ဆက္ဆံ ႏိုင္မည့္ ႏိုင္ငံေရး လမ္းေၾကာင္းကို အေျခခံက်က် ျပန္လည္ စဥ္းစား၊ သံုးသပ္ျခင္းတို႕ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။ တာရွည္ခံမည့္ ျပႆနာ ေျပလည္မႈသည္ စစ္ပြဲမ်ား ရပ္ဆိုင္းရံုမွ်ထက္ ပိုေသာ အတိုင္းအတာကို လိုအပ္သည္။ တိုင္းရင္းသား အမ်ိဳးစံုေသာ၊ ဘာသာစကား အမ်ိဳးစံုေသာ၊ ကိုးကြယ္မႈ ဘာသာစံုေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ ထိုကြဲျပား ျခားနားမႈကို အသိအမွတ္ျပဳ အားေပးျခင္း ျဖင့္သာ စစ္မွန္ေသာ အမ်ိဳးသား စည္းလံုး ညီညြတ္မႈကို ရရွိ ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း အေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေနအထားကို စဥ္းစား သံုးသပ္မႈ ျပဳလုပ္ ေနသည့္ အေလ်ာက္ ျပႆနာ ပဋိပကၡ၏ ရႈပ္ေထြးမႈ အတိမ္အနက္ကို နားလည္ သေဘာေပါက္ရပါမည္။ ဤေနရာတြင္ အျပင္လူမ်ား အထူးသျဖင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ကဲ့သို႕ အိမ္နီးျခင္းမ်ား ပါဝင္ ကျပႏိုင္မည့္ က႑ေကာင္း တစ္ခု ရွိေနေသာ္လည္း အေနာက္ ႏိုင္ငံမ်ား အတြက္မူ ႏွစ္ဖက္ ဆက္ဆံေရး တိုးတက္ေစရန္ႏွင့္ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈ Sanctions မ်ား ရုတ္သိမ္းေရး စတင္ရန္ အတြက္ ယင္းကဲ့သို႕ နက္နဲစြာ အျမစ္တြယ္ ေနေသာ ျပည္တြင္းေရး မေက်လည္မႈမ်ား ေျဖရွင္းျခင္းကို ႀကိဳတင္ စည္းကမ္း သတ္မွတ္ လုပ္ေဆာင္ ေနျခင္းသည္ မလိုလားအပ္ေသာ မိုက္မဲမႈ ျဖစ္လာဖြယ္ ရွိသည္။ အဆိုပါ ျပႆနာမ်ား ေဆြးေႏြး ေျဖရွင္းမႈသည္ တိုင္းရင္းသား မဲဆႏၵနယ္ မ်ားႏွင့္ ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးတြင္လည္း အေရးႀကီးေသာ အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္သည့္ အတြက္ စစ္ပြဲမ်ား ရပ္ဆိုင္းရန္၊ တိုင္းရင္းသား အသိုင္းအဝိုင္း၏ အဓိက ႏိုင္ငံေရး စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား ေျဖရွင္းရန္ ျမန္မာအစိုးရအား ကိုယ့္လမ္းကို ကိုယ္ရွာေဖြ ေတြ႕ရွိႏိုင္ေအာင္ အားေပး တိုက္တြန္းျခင္း သည္ အေနာက္ ႏိုင္ငံမ်ား အဓိက စည္းကမ္း သတ္မွတ္ထားေသာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားကိစၥ၊ လူ႕အခြင့္အေရးကိစၥ၊ ဒီမိုကေရစီကိစၥမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ အဆက္မျပတ္ အေထာက္အကူ ျပဳလာပါလိမ့္မည္။ အဆိုပါ ျပႆနာမ်ား ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းျခင္းမွ တစ္ဆင့္ လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ လိုက္နာမႈတြင္ အႀကီးမားဆုံး တိုးတက္မႈမ်ား ထြက္ေပၚလာဖြယ္ ရွိသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီမႈမ်ား ရရွိသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ထိုေဒသမ်ား၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္မႈ ကူညီျခင္းႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အကူအညီ ေထာက္ပံ့ျခင္း က႑မ်ားတြင္ အလွဴရွင္ႏိုင္ငံမ်ား အတြက္ အေရးပါေသာ ေနရာ ထြက္ေပၚလာရန္ ရွိသည္။

၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း တိုင္းရင္းသားျပႆနာ ကို Crisis Group က ပထမဆုံး သီးသန္႕ဦးစားေပး သုံးသပ္ထားေသာ ဤအစီရင္ခံစာသည္ ၿပီးခဲ့ေသာ လေပါင္းမ်ားစြာ အတြင္း တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္ဝွမ္း ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ လက္ေတြ႕ ကြင္းဆင္း သုေတသနျပဳ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ား အေပၚ အဓိက အေျခခံ၍ ေရးသားထားျခင္း ျဖစ္သည္။

ဂ်ကာတာ/ဘရပ္ဆယ္၊ ၃၀ ႏိုဝင္ဘာ ၂၀၁၁