Το άλυτο πρόβλημα

Έπειτα από διπλωματικούς καβγάδες μηνών στη Νέα Υόρκη, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε ένα απόλυτα αναγκαίο ψήφισμα για αποστολή ειρηνευτικής δύναμης στο Νταρφούρ. Μολονότι καθυστερημένη, η εξέλιξη αυτή αποτελεί ένα καλοδεχούμενο βήμα προς την αντιμετώπιση μιας από τις χειρότερες κρίσεις της σύγχρονης εποχής, όπου η κτηνώδης εκστρατεία της σουδανικής Κυβέρνησης κατά των ανταρτικών ομάδων επέφερε το θάνατο 200.000 αμάχων και την προσφυγοποίηση πάνω από δύο εκατομμυρίων ανθρώπων. Παρ' όλα αυτά, το τέλος της τραγωδίας δεν είναι ακόμα ορατό και θα πρέπει να γίνουν πάρα πολλά, πριν οι πολίτες του Νταρφούρ μπορέσουν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους.

Μετά από δώδεκα αναποτελεσματικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας για το Νταρφούρ, τα τελευταία τρία χρόνια, η πρόσφατη προσπάθεια, αν εφαρμοσθεί, έχει κάποια απρόσμενη ισχύ. Το κείμενο έγινε αρκετά ασπόνδυλο προκειμένου να ικανοποιήσει όλα τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά το τελικό ψήφισμα εγκρίθηκε ομόφωνα, γεγονός που του προσδίδει μεγαλύτερη βαρύτητα σε σύγκριση με τα προηγούμενα. Η διεθνής κοινότητα απεδέχθη, τελικά, τη συλλογική της ευθύνη για εξεύρεση λύσης στη διαμάχη του Νταρφούρ. Κι αυτό δεν είναι μικρή υπόθεση.

Το νέο ψήφισμα εφοδιάζει την υβριδική δύναμη του ΟΗΕ με μια ισχυρή λογικά εντολή για την προστασία των αμάχων. Παρ' όλα αυτά, η εντολή αυτή παραμένει ακόμα στο χαρτί. Τα πάντα θα εξαρτηθούν από το πώς η νέα υβριδική δύναμη θα ερμηνεύσει και θα εφαρμόσει την εντολή αυτή στο ίδιο το Νταρφούρ. Η Κυβέρνηση του Σουδάν δέχθηκε το ψήφισμα, αλλά το γεγονός ότι στο παρελθόν δεν επέτρεψε ανάπτυξη κυανοκράνων στο Νταρφούρ, καθιστά την αποτελεσματική λειτουργία της δύναμης μια πρόκληση τόσο επιχειρησιακά όσο και πολιτικά. Το ψήφισμα περιέχει πρόνοιες του Κεφαλαίου Επτά του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, δίνοντας τη δυνατότητα στη νέα ειρηνευτική δύναμη "να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα" για να προστατεύσει αμάχους. Συνοδεύεται, όμως, κι από γεωγραφικούς περιορισμούς, τους οποίους μπορεί εύκολα το Χαρτούμ να εκμεταλλευθεί.

Το χρονοδιάγραμμα της νέας αποστολής του ΟΗΕ προβλέπει την ανάπτυξη των κυανοκράνων μέχρι το τέλος του χρόνου. Μολονότι η προσπάθεια να ορισθεί αυστηρό χρονοδιάγραμμα είναι αξιέπαινη και αντανακλά την αναγκαία αίσθηση του επείγοντος στο χώρο του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι προηγούμενες ειρηνευτικές αποστολές μας έχουν διδάξει ότι το χρονοδιάγραμμα που τέθηκε θα είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να τηρηθεί. Το τίμημα της ομοφωνίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας ήταν ο συμβιβασμός σε ένα αριθμό ζητημάτων. Πρώτον, η υβριδική δύναμη δεν θα μπορεί να κατάσχει παράνομα όπλα, παρά μόνο να τα εποπτεύει. Αυτό είναι ιδιαίτερα ατυχής εξέλιξη, δεδομένου του τεράστιου αριθμού όπλων και ένοπλων ομάδων στο Νταρφούρ. Δεν υπάρχει αναφορά για κυρώσεις σε περίπτωση που το Χαρτούμ δεν ικανοποιήσει τις ξεκάθαρες απαιτήσεις της διεθνούς κοινότητας. Το πιο σημαντικό μειονέκτημα, όμως, του ψηφίσματος είναι ότι βασίζεται, όπως και τα προηγούμενα, στην Ειρηνευτική Συμφωνία του Νταρφούρ, το ξεπερασμένο σήμερα έγγραφο που υπέγραψε η Κυβέρνηση του Σουδάν μαζί με μία μόνο αντάρτικη ομάδα το Μάιο του 2006. Η συμφωνία αυτή πρέπει να τύχει επαναδιαπραγμάτευσης για να συμπεριλάβει όλες τις ένοπλες ομάδες και να αντανακλά την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην περιοχή.

Το βασικό μήνυμα στο Νταρφούρ είναι ότι η Κυβέρνηση του Σουδάν και οι διάφορες αντάρτικες ομάδες πρέπει να δεσμευθούν άρρηκτα σε μια πολιτική λύση της διαμάχης και να ενεργήσουν ανάλογα. Αν αποτύχουν να επιδείξουν τη δέσμευσή τους στην ειρήνευση της περιοχής δεν θα υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση για τη διεθνή κοινότητα από το να εφαρμόσει πιο ρωμαλέα μέτρα. Το νέο ψήφισμα του ΟΗΕ για το Νταρφούρ είναι ένα καλοδεχούμενο πρώτο βήμα, αλλά η πραγματικότητα είναι πως ο δρόμος για επίτευξη ειρήνης σε όλα το Σουδάν δείχνει ακόμα να εκτείνεται πολύ μακρύτερα από τον ορατό ορίζοντα.