Briefing / Europe & Central Asia 2 minutes

Македонија: Незавршена приказна

ВОВЕД

Премиерот Владо Бучковски и претставниците на неговата влада и опозицијата се собраа во Брисел на 14 февруари 2005 година да го предадат одговорот на Македонија на прашалникот од Европската Комисија што содржи повеќе од 3000 прашања, како последна фаза од апликацијата за членство во Европската Унија, што беше поднесена пред една година. Оваа прилика беше прославена со концерт со учество на македонски музичари во една ексклузивна сала во Брисел. Сосема соодветно за Св. Валентин, односите со ЕУ добија нова длабочина, меѓутоа бракот сè уште не е на повидок. Значајниот напредок што го постигна Македонија сè уште е кревок. Клучниот процесс на децентрализација бара внимателна имплементација, додека коалиционата влада и партиите од коишто е составена треба да донесат одредени мерки за градење на доверба.

Во минатите дванаесет месеци се случија повеќе настани. По искусувањето на трагичната смрт на Претседателот Борис Трајковски во февруари 2004 година, а потоа и изборот на Бранко Црвенковски за Претседател, се чинеше дека владата може да се врати на имплементацијата на последните елементи од Охридскиот рамковен договор за мир од 2001 година. Во април 2004 година владеачката коалиција: Социјал демократскиот сојуз на Македонија (СДСМ), многу помалата Либерално демократска партија (ЛДП) и нивниот партнер од редовите на етничките Албанци, Демократската унија за интеграција (ДУИ), започнаа преговори за легислативата за редефинирање на општинските граници. Со оваа легислатива, Законот за територијална организација на локалната самоуправа, се исполнува клучниот елемент од програмата за децентрализација според Охридскиот договор.

Меѓутоа, кога преговорите внатре во коалицијата наидоа на препреки, најголемата опозициона партија, ВМРО-ДПМНЕ, и малку познатата националистичка група, Светскиот македонски конгрес, видоа прилика политички да профитираат. Играјќи на картата на растечката загриженост помеѓу етничките Македонци дека неправедно ќе ја предадат моќта и влијанието на албанското малцинство, двете партии се изборија за референдум во врска со предложениот закон на 7 ноември 2004 година.

Иако ВМРО беше потписник на оригиналниот мировен договор, го искористи пред- референдумскиот период остро да ја критикува владината политика и општото знаење за поделба на власта меѓу етничките заедници. Владата работеше на убедувањето на своите поддржувачи со аргументација дека нејзините планови ќе гарантираат брз економски растеж, европска интеграција и подобра администрација. Појавувањето на албанска паравојска во предградието на Скопје ги зголеми тензиите и загриженоста дека македонската млада и кревка мулти етничка демократија би можела да биде сериозно загрозена.

Временски стратегиската одлука на САД да го признаат официјалното име на државата како "Македонија" помогна да се осигури несомнениот пораз на референдумот на 7 ноември. Откако гласањето помина, владата повторно можеше да ја фокусира својата политичка енергија на практичните аспекти на имплементацијата на децентрализацијата. Сепак, со последиците од референдумот коишто следуваа: локалните избори беа одложени, Премиерот Хари Костов поднесе оставка и беше назначен негов наследник, законските детаљи се уште добиваат опасно и несоодветно малку внимание. Тензиите што се зголемија со кампањата за референдум допрва треба да испарат, а разните националистички елементи во државата и натаму се подготвени да ја искористат секоја прилика во своја корист.

Референдумот и́ ја покажа на Македонија високата цена од сериозна поделба внатре во владеачката коалиција. Доколку коалицијата продолжи на сегашниот пат, циклусот од чести краткорочни кризи најверојатно ќе продолжи, владеачките партии ќе загубат на локалните избори, а целиот процес на децентрализација ќе биде загрозен. Должност е на Претседателот Црвенковски, премиерот Бучковски и лидерот на ДУИ, Али Ахмети, да постигнат заедничка визија за иднината и да покажат политичка волја за нејзина имплементација. На ДУИ паѓа и посебна одговорност да преземе конкретни чекори во уверувањето на етничките Македонци дека во подрачјата каде што етничките Албанци добиваат мнозинство тие ќе им ги овозможат истите права и привилегии што тие ги бараат.

Скопје/Брисел, 25 февруари 2005 година

I. Overview

Prime Minister Vlado Buckovski and representatives of his government and the opposition converged in Brussels on 14 February 2005 to hand over Macedonia's response to the European Commission's 3,000-item questionnaire, the latest stage in the EU membership application, which was formally submitted almost a year ago. The occasion was celebrated by a concert starring Macedonian musicians at an exclusive Brussels venue. Appropriately enough for St. Valentine's Day, the relationship with the EU had taken on a new depth, but nuptials are far from concluded. The considerable progress Macedonia has made is still fragile. The crucial decentralisation process requires careful implementation, and the coalition government and its constituent parties should apply a number of confidence building measures.

The previous twelve months had been eventful. After experiencing the tragic death of President Boris Trajkovski in February 2004 and the subsequent election of President Branko Crvenkovski, it appeared the government could return to implementing the final elements of the 2001 Ohrid Framework Agreement for Peace. In April 2004 the ruling coalition -- the Alliance of Social Democrats in Macedonia (SDSM), the much smaller Liberal Democratic Party (LDP) and their ethnic Albanian partner, the Democratic Union for Integration (DUI) -- opened negotiations on legislation to redefine municipal boundaries. This legislation, the Law on Territorial Organisation of Local Self-Government, would fulfil a critical element of the decentralisation program mandated by the Ohrid agreement.

However, when negotiations within the ruling coalition became difficult, the main opposition party, VMRO-DPMNE[fn]The full title of VMRO-DPMNE is the Internal Macedonian Revolutionary Organisation-Democratic Party for Macedonian National Unity.Hide Footnote , and a little known nationalist group, the World Macedonian Congress, seized the opportunity to make political hay. Playing upon growing concern among ethnic Macedonians that it would unduly surrender power and influence to the Albanian minority, the two parties forced a 7 November 2004 referendum vote on the proposed law.

Although VMRO was a signatory to the original peace agreement, it used the pre-referendum period to question sharply the government's performance and the general wisdom of power-sharing among the ethnic communities. The government worked to reassure its supporters and argued that its plans would guarantee fast track economic growth, European integration and better governance. The emergence of Albanian paramilitaries on the outskirts of Skopje increased tensions and gave rise to concerns that Macedonia's young and fragile multi-ethnic democracy might be at serious risk.

A strategically-timed U.S. decision to recognise the country's official name as "Macedonia" helped to ensure the referendum's resounding defeat on 7 November. With that vote behind it, the government could again focus its political energies on the practical aspects of implementing decentralisation. However, with fallout from the referendum still reverberating -- local elections were postponed, Prime Minister Hari Kostov resigned and a successor was appointed -- the legislative details are still receiving dangerously inadequate attention. Tensions stirred up by the campaign have yet to evaporate, and the country's various nationalist elements remain poised to exploit any opportunities.

The referendum demonstrated for Macedonia the high cost of serious divisions within the ruling coalition. If the coalition continues on its present path, the cycle of frequent short-term crises will likely continue, the governing parties will suffer in the local elections, and the entire process of decentralisation will remain at risk. It is incumbent upon President Crvenkovski, Prime Minister Buckovski, and DUI Leader Ali Ahmeti to coalesce around a common vision for the future and exercise the political will to implement it. The DUI also has a special responsibility to take concrete steps to reassure ethnic Macedonians that in areas where ethnic Albanians are a new majority, they will extend the same rights and privileges they demand.

Skopje/Brussels, 25 February 2005

Subscribe to Crisis Group’s Email Updates

Receive the best source of conflict analysis right in your inbox.