Report / Europe & Central Asia 3 minutes

Dy në Tango: Agjendë për PSSP në Kosovë

Përfaqësuesi e i ri Special i Sekretarit të Përgjithshëm (PSSP), ish kryeministri finlandez Harri Holkeri, ka pranuar postin e tij për të udhëhequr misionin e përkohshëm të administratës së Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK).

  • Share
  • Ruaj
  • Print
  • Download PDF Full Report

PËRMBLEDHJA EKZEKUTIVE

Përfaqësuesi e i ri Special i Sekretarit të Përgjithshëm (PSSP), ish kryeministri finlandez Harri Holkeri, ka pranuar postin e tij për të udhëhequr misionin e përkohshëm të administratës së Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK). Përderisa UNMIK-u është në vitin e tij të katërt, përiudha aktuale është periudha më ndieshme që prej përfundimit të luftës. Institucionet e përkohëshme vetqeverisëse të zgjedhura të provincës (IPVQ) gradualisht janë duke fituar përgjegjësi, dhe diskutimet rreth statusit final janë duke u ofruar. Sidoqoftë, incidentet e kohëve të fundit, duke përfshirë këtu edhe vrasjen e një oficeri të policisë së  OKB-së dhe vrasjet e dy tinejgjerëve serb në gusht 2003, na përkujtojnë se  stabiliteti ende nuk është vendosur thellësisht. Frustrimi është duke u rritur nga gjendja në varfëri e ekonomisë dhe vonimi i komunitetit ndërkombëtarë në adresimin e statusit. Në mesin e këtyre sfidave, marëdhëniet kritike në mes të UNMIK-ut dhe IPQV janë rrezikuar të tendosen edhe më.  Holkerit do t’i duhet të ballafaqohet shpejt me konfrontime dhe tensione të trashëguara nga parardhësi i tij, Michael Steiner, kështu që duhet të formoj një ekip me qëndrim të ri të respektit për IPVQ që reflekton konsultimin e ndërsjellë në vend të veprimit unilateral.

Ky raport analizon rastet e studimeve dhe konkludon se në vend të qëndrimit natyral dhe produktiv në ndarjen e pushtetit, përcaktimin e problemeve dhe zgjidhjes së tyre, marëdhëniet e tensionuara ndërmjet administratës së udhëhequr nga Shtajneri dhe IPVQ shpesh kanë tërhequr vëmendjen e zyrtarëve nga përpjekjet për ndërtimin e institucioneve demokratike si dhe kanë krijuar  armiqësi të panevojshme dhe ndjejnjë të sëmurë ndaj njërës dhe palës tjetër. Objektivi kryesor që është themelimi i institucioneve demokratike funksionale me kontroll dhe ekuilibrim të sektorëve juridik, legjislativ, dhe ekzekutiv të qeverisë shumë shpesh është anashkaluar me retorikë lidhur me atë se kush duhet fajësuar për problemet e qeverisë së Kosovës.

Një konflikt i tillë është i paevituar. Kosova në përgjithësi ka qenë një ambient i mirëseardhur për bashkësinë ndërkombëtare. Holkeri ka një rast të mirë të mësoj nga gabimet e administratës së mëherëshme të UNMIK-ut, të ri-përtërijë marëdhëniet me IPVQ-në dhe të tregoj se qdo polemikë qon në identifikimin dhe zgjidhjen e problemeve me shumë sesa në acarimin e tensioneve. Rivendosja e marëdhënieve me qeverinë është esenciale.  Holkeri do të ketë rastin të drejtoj qështje shumë të rëndësishme dhe tepër të ndieshme– siq është dialogu fillestar në mes të Beogradit dhe Prishtinës, transferi i kompetencave në IPVQ, si dhe implementimi i strategjisë së etapave që UNMIK-u ka zhvilluar si parakusht për dorëzimin e autoritetit. Zhvillimi i marëdhënieve profesionale në frymën e bashkëpunimit me IPVQ do të jetë me rëndësi për të treguar cuarjen përpara të cëshjtve, jo mbrapa.

Gjithashtu edhe IPVQ ndajnë përgjegjësi në sigurimin e marëdhënieve të bashkëpunimit. Kjo është pala më dobët në këtë marëdhënie, pa ndonjë status ndërkombëtarë dhe të sigurt mbi UNMIK-un që do të vlente për të raportuar të arriturat në Këshillin e Sigurimit. Zyrtarët e Kosovës duhet të dinë se marëdhënia e bashkëpunimit është në interesin e tyre të drejtëpërdrejtë. Polemikat me UNMIK-un e shpiejnë reputacionin e Kosovës në një moment delikat. Derisa grinden për më shumë pushtet, zyrtarët e Kosovës duhet të marrin me seriozitet pushtetin e autoriteteve që kanë– e që është arsimi dhe degët e shëndetësisë. Ata, në mënyrë konstruktive duhet të përdorin instrumentin udhëzues për kalimin e kompetencave në IPVQ – e që është Këshilli i transferit. Zyrtarët e IPVQ duhet të tregojnë bashkëpunim duke u treguar  aktiv në vendosjen dhe zhvillimin e dialogut dhe marëdhënieve konstruktive me UNMIK-un si dhe në dhënien e asistencës për krijimin e një qeverie funksionale efektive.

Ky raport paraqet disa cështje kritike të cilat qeveria dhe UNMIK-u duhet t’i adresojnë së bashku. Ky gjithashtu siguron rekomandime për të dy palët për rivendosjen e marëdhënieve të mira. Fatet e UNMIK-ut dhe IIPVQ janë të lidhura ngusht. Për të ruajtur kredibilitetin dhe për të siguruar rolin e sajë në misionet a ardhëshme paqësore, OKB-së i nevoitet suksesi në përfshirjen e sajë  në Kosovë. IPVQ i nevoitet ruajtja e vazhdueshme e përkrahjes ndërkombëtare për shkuarjen drejt integrimit europian. Tani për tani asnjëra nga palët nuk duket të pranojnë fatin. Sfidimi i mëtutjeshëm duhet të ndryshoj këtë qëndrim.

Prishtinë /Bruksel, 3 Shtator, 2003

Executive Summary

A new Special Representative of the Secretary General (SRSG), former Finnish Prime Minister Harri Holkeri, has taken up his post at the helm of the United Nations Interim Administration Mission in Kosovo (UNMIK). While UNMIK is in its fourth year, the current period is one of the most sensitive since the war. The province’s elected Provisional Institutions of Self-Government (PISG) are gradually gaining more responsibility, and final status discussions are approaching. However, recent security incidents, including the killings of a UN police officer and two Kosovo Serb teenagers in August 2003, are a stark reminder that stability is not yet deep-rooted. Frustration is growing with the poor state of the economy and the delay of the international community in addressing status. In the midst of these challenges, the crucial relationship between UNMIK and the PISG has become dangerously strained. Holkeri will need to come quickly to terms with the legacy of confrontation and tension left by his predecessor, Michael Steiner, and instil in his team a new attitude of respect for PISG and a reflex for consultation rather than unilateral action.

This report analyses case studies and concludes that, rather than being a natural by-product of power-sharing and essential to identifying problems so that they could be corrected, tense relations between the Steiner-led administration and the PISG often distracted officials from the effort to build democratic institutions and created unnecessary hostility and ill-feeling. The key objective – to establish functioning democratic institutions with checks and balances among the judicial, legislative, and executive branches of government – has too frequently been lost in the rhetoric of who is to blame for Kosovo’s governance problems.

Such conflict is not inevitable. Kosovo has generally been a welcoming environment for the international community. Holkeri has a unique opportunity to learn from the mistakes of the previous UNMIK administration, refresh relations with the PISG, and ensure that any disputes lead to the identification and resolution of problems, rather than the exacerbation of tensions. Putting the relationship with the government back on track is essential. Holkeri will have to navigate extremely sensitive and important issues – such as the incipient dialogue between Belgrade and Pristina, the transfer of competencies to the PISG, and the implementation strategy for the benchmarks UNMIK has established as a precondition to the ultimate turn over of its authority. Maintaining a professional and collaborative relationship with the PISG will be important to ensure that these issues result in steps forward, not steps backward.

The PISG also shares responsibility for ensuring that relations are collaborative. It is the weaker party in this relationship, with no status internationally and reliant upon UNMIK for reporting progress to the Security Council. Kosovo officials must recognise that cooperative interaction is in their direct interest. Public disputes with UNMIK mark Kosovo’s reputation at a delicate time. While clamouring for more power, Kosovo officials must take seriously those areas of authority that they do have – such as the education and health sectors. They must also constructively use the instrument developed to guide the hand over of competencies to the PISG – the Transfer Council. PISG officials must show leadership by becoming proactive in developing and maintaining dialogue and constructive relations with UNMIK and assisting in creating an effectively functioning government.

This report outlines several critical issues that the government and UNMIK will have to address together. It also provides recommendations on how the two sides can put their relationship back on track. The fates of UNMIK and the PISG are intertwined. To safeguard its credibility and ensure its role in future peacekeeping missions, the UN needs its engagement in Kosovo to be a success. The PISG needs to safeguard continued international support and its path towards European integration. Yet neither side appears to recognise their shared destiny. Given the challenges ahead, this must change.

Pristina/Brussels, 3 September 2003

Subscribe to Crisis Group’s Email Updates

Receive the best source of conflict analysis right in your inbox.