Çështja kryesore në procesin e përcaktimit të statusit është krijimi i një Kosove që do të ketë gjasat më të mëdha për të pasur stabilitet dhe zhvillim. Ndonëse, teoretikisht, pajtimi mes Beogradit dhe Prishtinës mbetet i dëshirueshëm, vështirë se qeveria serbe do ta pranojë vullnetarisht ndonjë formë të pavarësisë, pa marrë parasysh se sa e kufizuar apo e kushtëzuar të jetë, kusht ky i nevojshëm për të pasur një zgjidhje që do të sjellë stabilitet afatgjatë. Bashkësia ndërkombëtare, e sidomos Emisari Special i OKB-së i angazhuar të udhëheqë procesin e statusit, Martti Ahtisaari, duhet të jenë gati ta imponojnë paketën e pavarësisë së Kosovës, pa marrë parasysh se nga ana diplomatike, mund të jetë i rëndë ky hap, shiquar në një afat të shkurtë, e jo të shpresojnë se do të zhduken dallimet në mes Prishtinës e Beogradit për një zgjidhje ambiguoze (të paqartë, me shume kuptimësi), apo me një zgjidhje tjetër ku elementet kryesore do të lihen për t’u sqaruar më vonë.

Asnjë nga këto nuk e heq përgjegjësinë e shumicës shqiptare në Kosovë. Këta duhet të ofrojnë një paketë të drejtash për serbët e Kosovës dhe pakicat tjera në së paku tri sfera: përfaqësimin në institucionet qendrore, decentralizimin dhe trashëgiminë fetare e kulturore. Detajet e përfshirjes dhe përfaqësimit në institucionet kryesore qeverise, me aranzhmane për inkudrimin e vendeve amë gjegjëse në sferat siç janë kultura, arsimi e ndoshta edhe sfera tjera, duhet të negociohen jo vetëm me pakicën serbe në Kosovë por edhe me turqit, boshnjakët dhe të tjerët. Një marrëveshje për decentralizimin, që në instancën e parë, do të arrihet nga Ahtisaari dhe ekipi i tij, do të mund të implementohej më pas nën mbiqkyrjen ndërkombëtare në një afat trevjeçar, siç është bërë me Marrëveshjen e Ohrit në Maqedoni. Negociatorët e Prishtinës, poashtu, duhet që menjëherë të fillojnë negociatat e drejtpërdrejta me Kishën Ortodokse Serbe në Kosovë rreth një pakete me aranzhmane (mekanizma) për mbrojtjen e saj dhe pronës së saj. Vetëm kur kjo punë të jetë kryer në terren, Grupi i Kontaktit duhet të tregojë gatishmërinë e vet që të ndëmarrë hapa të bashkërenduar, formal, drejt njohjes së pavarësisë së Kosovës.

Paketa e pavarësisë që bashkësia ndërkombëtare, do ta vendos për Kosovën, duhet ta ketë si prioritet zhvillimin shoqëror e ekonomik. Përpilimi i këtij plani duhet t’i jep rast Bashkimit Evropian dhe vendeve anëtare të tij, që të shtojnë përkushtimin, përfshirë këtu edhe resurset, ndaj Ballkanit Perendimor në përgjithësi. Një asistencë zemërgjërë për zhvillimin e arsimit, si dhe libelarizimi i vizave janë më se të nevojshme, njësoj si edhe asistenca për zhvillimin rural. BE-ja nuk duhet të përfundojë duke shpenzuar më tepër për misionin e vet që do të vihet në Kosovë pas statusit, se sa për fondet për anëtarësim të vendit të ri.

Edhe pse një rezolutë e re e Këshillit të Sigurimit të OKB-së do të jetë e nevojshme që të vëjë Kosovën në rrugën e pavarësimit nga Serbia, çfarëdo misioni i ri ndërkombëtar që do të vihet këtu do të ishte e dëshirueshme që të bëjë këtë në marrëveshje me shtetin e ri, ndërsa më së miri do të ishte që kjo të përcakohet edhe me kushtetutë. Prezenca ndërkombëtare duhet të ketë më pak fuqi se Përfaqësuesi i Lartë në Bosnjë. Institucionet e BE-së me të drejtë e theksojnë se dëshirojnë të shohin një Kosovë që do të trajtohet gati në të gjitha aspektet si një vend normal, me politikanë që i përgjigjen zgjedhësve të tyre. Por, është një pikë në të cilën bashkësia ndërkombëtare duhet të mendojë të ketë një mision më të angazhuar: Kosova veriore, veçanërisht Mitrovica, ku strukturat paralele serbe e sfidojnë hapur UNMIK-un si edhe qeverinë e përkohshme (IPVQ-në). T’i lihet qeverisë së Kosovës së re që të riintegrojë veriun, do të thotë që të lejohet shpërthimi i dhunës. Një autoritet ndërkombëtar kalimtar i vendosur atje është përgjigjja më e mirë.

Prishtinë/Beograd/Bruksel, 17 shkurt 2006